Cổ nhân có câu “Tam bất hủ”, đời người có thể lập đức, lập công, lập ngôn. Thế nhưng từ cổ chí kim, để là được cả 3 điều này chỉ có 3 người, đó là Khổng Tử, Vương Dương Minh và Tăng Quốc Phiên. Đúc kết kinh nghiệm đời người thành sách và khuyên răn con người, Tăng Quốc Phiên có câu “Nhân bại do lười biếng, sự bại do kiêu ngạo, gia bại do hoang phí”, điều này vô cùng thấm thía.
Nhân bại do lười biếng
Tăng Quốc Phiên một vị quan lỗi lạc thời nhà Thanh (Trung Quốc), vốn hồi nhỏ không thông minh, là con trưởng và cháu đích tôn của dòng họ, sinh ra đã phải chịu áp lực rất lớn của gia tộc, tham gia các kỳ thi nhưng không đỗ đạt, thậm chí bị mắng là ngu xuẩn. Không từ bỏ ông quyết tâm tới lần thứ 7 mới đỗ tú tài. Bản thân có phần kém hơn người khác về mặt trí tuệ, ông hiểu rõ điều này nên luôn chăm chỉ, cần cù tiến bộ.
Có thể bạn sẽ thích
Tăng Quốc Phiên cũng thường căn dặn con cháu: “Trong khó khăn, cần cù chịu khó, đi từng bước từng bước, chầm chậm vượt qua, tự nhiên sẽ cải thiện bản thân”. Tất cả con cháu của ông hàng ngày đều phải quét dọn sân vườn, từ nhỏ đến lớn không được ăn không làm biếng.
Tục ngữ có câu “Có công mài sắt, có ngày nên kim”, khi bạn bỏ ra công sức, nỗ lực thì mới có kết quả xứng đáng. Cơ hội chỉ giành cho người có sự chuẩn bị, chăm chỉ cần cù, mới có thể nắm bắt thời cơ.
Sự bại do kiêu ngạo
Trong Kinh Dịch có giảng “Khiêm khiêm quân tử, ti dĩ tự mục dã”, ý nói người quân tử lấy thái độ khiêm tốn để giữ mình, tu dưỡng mình, cho mình là thấp hơn người khác. Người có công lao lớn đến đâu nhưng luôn biết khiêm tốn cẩn trọng, cư xử khiêm nhường sẽ được mọi người kính trọng, yêu quý.
Còn với những người chỉ mới thành công lại kiêu căng, ngạo mạn, tỏ ra hơn người thì dần ai cũng xa lánh, căm ghét. Đó chính là khởi đầu của thất bại, không được lòng người, không được ủng hộ.
Gia bại do hoang phí
Tư Mã Quang từng nói “Quân tử đa dục tắc tham mộ phú quý, uổng đạo tốc họa; tiểu nhân đa dục tắc đa cầu uổng dụng; bại gia tang thân”. Ý câu này nói quân tử ham muốn nhiều trọng vật chất cũng sai đường, tiểu nhân ham muốn cũng truy cầu phú quý mà tán gia bại sản. Ham muốn và dục vọng là cái hố sâu vô hạn của lòng người.
Sự ham muốn sẽ chỉ là thứ gặm nhấm mà khiến gia đình dân khánh kiệt. Điều naỳ thấy rõ nhất ở một bộ phận giới trẻ ngày này. Thu nhập vốn không quá cao nhưng luôn xài hàng hiệu, góp mặt những bữa tiệc sang chảnh, du lịch đó đây. Thực tế lại không có khả năng chi trả mà vay nợ khắp nơi. Ngập trong nợ nần rồi gia đình lại là người nai lưng ra trả.
Nếu đang theo đuổi những vật chất phù phiếm thì nhất định bạn phải tỉnh táo. Hưởng thụ nhưng phải biết chừng mực, đừng làm ảnh hưởng đến gia đình.
Người lười biếng không có chí tiến thủ, kẻ kiêu ngạo không hiểu các đối nhân xử thế, người hoang phí không thể tiến bộ. Đây chính là tai họa đời người nên tránh.
